Według ścieżki obranej przez Unię Europejską, zrównoważona gospodarka ma zagwarantować Europie konkurencyjność na tle świata. Czy w tym modelu jest miejsce dla tworzyw sztucznych? Jak wynika z dyskusji prowadzonych podczas XVII edycji Plastics Industry Meeting, tworzywa sztuczne nie tylko mają tam swoje miejsce, ale stanowią niezbędny element cyrkularnej i zeroemisyjnej transformacji większości strategicznych sektorów europejskiej gospodarki. Pozostaje pytanie, jak zapewnić ich konkurencyjność, niezbędną do umożliwienia tej transformacji.
Wzrost inwestycji dopiero od przyszłego roku
Konferencję rozpoczęło wystąpienie Ernesta Pytlarczyka, głównego ekonomisty Banku Pekao S.A., który wskazał wyzwania, z którymi wciąż mierzy się polska gospodarka, ale także tendencje napawające optymizmem. Chociaż w bieżącym roku inwestycje wciąż radzą sobie słabo, to od przyszłego roku prognozowany jest ich skokowy przyrost.
Cyrkularność rośnie, ale wyzwania wciąż pozostają
W części poświęconej aktualnej sytuacji branży tworzyw sztucznych Umberto Credali (Basell Orlen Polyolefins, Fundacja PlasticsEurope Polska), komentując udział europejskiej produkcji w produkcji światowej, podkreślił dobry wynik Europy pod względem udziału tworzyw cyrkularnych, w tym bio-pochodnych. Jednocześnie przypomniał, że dynamika produkcji wyrobów z gumy i tworzyw sztucznych w Polsce jest na wyższym poziomie od średniej europejskiej. Tadeusz Nowicki (Grupa Ergis, PZPTS) zwrócił uwagę na konieczność brania pod uwagę nominalnych wyników polskiego przetwórstwa, które to odzwierciedlają faktyczną, wciąż niełatwą sytuację branży, która stoi przed nowym wyzwaniem związanym w rozporządzeniem PPWR.
Zachowanie konkurencyjności w zrównoważonej gospodarce
We wprowadzeniu do pierwszego panelu dyskusyjnego Jimena Canda (Dow), przedstawiła cyrkularność jako kluczowy element dekarbonizacji. Wśród najważniejszych narzędzi do jej osiągnięcia wymieniła recykling mechaniczny, recykling chemiczny, tworzywa bio-pochodne oraz środowisko legislacyjne, które powinno kreować popyt na cyrkularne rozwiązania. Paneliści w dyskusji moderowanej przez Piotra Hajdeckiego (Business Finland) skoncentrowali się natomiast na spadku konkurencyjności Europy. Według Antonino Furfariego (Plastics Recyclers Europe) cyrkularność sama w sobie nie przyczyni się do wzmocnienia europejskiej branży, dopóki nie rozwiążemy pilniejszych, podstawowych problemów, z jakimi boryka się branża. Chociażby takich, jak wysokie ceny energii. Joanna Kulczycka (PAN) zwróciła uwagę, że rozwijanie cyrkularności, oprócz poszczególnych narzędzi, wymaga zbudowania nadrzędnego cyrkularnego modelu biznesowego. Bernard Merkx (European Plastics Converters) przekonywał, że mimo tego, jak innowacyjną branżą jest branża tworzyw sztucznych, to zostaliśmy w tyle za legislacją, podczas gdy to przemysł powinien grać wiodącą rolę i prezentować legislatorowi gotowe, dobre praktyki i opracowane rozwiązania. Virginia Janssens (Plastics Europe) podkreśliła, że wobec spadku udziału Europy w światowej produkcji tworzyw do 14% w 2022 roku (z 28% w 2002 r.), zrównoważenie braku globalnej konkurencyjności będącego w trakcie transformacji europejskiego łańcucha tworzyw sztucznych wymaga więcej bodźców ekonomicznych, zwiększających popyt rynkowy na tworzywa cyrkularne. Dodatkowo musimy częściej zabierać głos jako zjednoczony łańcuch wartości i domagać się woli politycznej i zmiany nastawienia decydentów i polityków, aby aktywnie wspierać zrównoważony przemysł tworzyw w Europie, który ma kluczowe znaczenie dla naszej gospodarki i niezależności UE w strategicznych obszarach.
Fundamentalna rola tworzyw sztucznych w wielu branżach
Jakub Safjański (Konfederacja Lewiatan) we wprowadzeniu do drugiego panelu dyskusyjnego zasygnalizował stagnację w rozwoju gospodarki obiegu zamkniętego – w roku 2023 tylko 7,2% światowej gospodarki miało charakter cyrkularny, co stanowi wynik słabszy niż w roku ubiegłym. Przedstawił także przegląd najważniejszych zmian prawnych dotyczących branży tworzyw. W odniesieniu do tego wstępu uczestnicy debaty moderowanej przez Annę Kozerę-Szałkowską (Fundacja PlasticsEurope Polska) i Roberta Szymana (Polski Związek Przetwórców Tworzyw Sztucznych) dyskutowali o roli tworzyw sztucznych w sektorach motoryzacyjnym, budowlanym i opakowaniowym. Wszyscy zgodzili się co do fundamentalnej roli tworzyw w ich branżach. Bartłomiej Baudler (Primo Profile) zwrócił uwagę na zbyt skomplikowany charakter europejskiej legislacji, wymagający ogromnych nakładów firm na to jedynie, aby ją śledzić i rozumieć, co jest szczególnym wyzwaniem dla mniejszych i średnich przedsiębiorstw. Marek Kapłucha (Ergis) dodał, że w obecnym procesie tworzenia nowej legislacji regulującej kwestie związane z tworzywami w branży opakowaniowej brakuje konsultacji z biznesem – praktykami, którzy mają najlepszy wgląd w realne możliwości późniejszego wdrożenia tych regulacji. Jakub Faryś (Polski Związek Przemysłu Motoryzacyjnego) zaznaczył, że problemy z recyklingiem w branży motoryzacyjnej wynikają ze specyfiki polskiego rynku i ogromnego udziału tzw. szarej strefy w zagospodarowywaniu odpadów. Krzysztof Nowosielski (ML Polyolefins), reprezentujący recyklerów, zaznaczył natomiast, że cyrkularność nie pełni w Europie funkcji napędzającej gospodarkę. Dopóki nie spełni tego warunku, Europa będzie zbyt słaba, aby konkurować na rynku światowym i kontynuować swoją zieloną transformację.
Organizatorami Plastics Industry Meeting są Fundację PlasticsEurope Polska i Polski Związek Przetwórców Tworzyw Sztucznych. Partnerami tegorocznego wydarzenia były firmy Basell Orlen Polyolefins oraz Dow Polska.
