Virginia Janssens, Dyrektor Zarządzająca Plastics Europe, przedstawia stanowisko branży w związku z rozpoczynającym się trzecim spotkaniem Intergovernmental Negotiating Committee.
„Jakiekolwiek wyrzucanie odpadów tworzyw sztucznych do środowiska jest niedopuszczalne, dlatego popieramy cel, jakim jest wyeliminowanie zanieczyszczeń tworzywami sztucznymi do roku 2040 na całym świecie. Z zadowoleniem przyjęliśmy wstępny projekt UNEP porozumienia („zero draft”) jako pierwszy krok do osiągnięcia tego celu. Teraz mogą rozpocząć się prawdziwe negocjacje i musimy wykorzystać okazję, aby wypracować ambitne porozumienie.
Globalne porozumienie w sprawie zanieczyszczenia tworzywami sztucznymi powinno uwzględniać zarówno obligatoryjne, jak i dobrowolne środki, obowiązki oraz kryteria, a także nakładać odpowiedzialność na wszystkie zaangażowane strony oraz zapewniać właściwą równowagę między globalnymi zobowiązaniami a krajowymi środkami. Na poziomie globalnym jedno uniwersalne podejście do polityk i regulacji nie ma szans powodzenia.
Wierzymy, że przejście z liniowego na cyrkularny system tworzyw sztucznych, w którym wszystkie zastosowania są ponownie wykorzystywane, poddawane recyklingowi i odpowiedzialnemu zagospodarowaniu w trakcie i po użyciu, jest kluczem do rozwiązania problemu odpadów tworzyw sztucznych. Transformacja ta zmniejszy także emisję gazów cieplarnianych oraz pobudzi rozwój gospodarczy i tworzenie miejsc pracy, szczególnie na globalnym Południu. Aby przyspieszyć przejście na gospodarkę o obiegu zamkniętym, musimy stworzyć popyt dla cyrkularnych tworzyw sztucznych, niezwłocznie zwiększyć na poziomie globalnym poziomy sortowania, selektywnej zbiórki i recyklingu (zarówno mechanicznego, jak i chemicznego) oraz stworzyć zrównoważony system finansowania wspierający wymagane ogromne inwestycje w tym zakresie.
Niestety, w projekcie „zero draft” nie wykorzystano okazji do położenia wystarczającego nacisku na obieg zamknięty. Dlatego w Nairobi negocjatorzy będą musieli mocniej skupić się na cyrkularności, w tym na środkach promujących zrównoważoną produkcję, konsumpcję oraz recykling. Dodatkowo obecny projekt opiera się na listach negatywnych lub zakazach skupiających się na konkretnych polimerach lub substancjach uznawanych za problematyczne, bez rozważenia konkretnych zastosowań i potencjalnych alternatyw. Podejście to wiąże się z ryzykiem niezamierzonego zwiększenia szkód środowiskowych, a potencjalne alternatywy mogą również okazać się problematyczne po uwzględnieniu wszystkich czynników społeczno-ekonomicznych i oceny całego cyklu życia. Projekt ignoruje także kluczową rolę innowacji w zwiększaniu cyrkularności i ograniczaniu ilości odpadów tworzyw sztucznych.
Dlatego konieczne jest podejście oparte na dowodach naukowych i uwzględniające konkretne zastosowania, które pozwoliłoby nam zdefiniować problematyczne i możliwe do uniknięcia zastosowania tworzyw sztucznych oraz zapobiec niezamierzonym konsekwencjom środowiskowym i społeczno-gospodarczym. Finansowanie przejścia na gospodarkę o obiegu zamkniętym stanowi główne wyzwanie, zwłaszcza dla gospodarek rozwijających się. Dlatego wspieramy ustanowienie mechanizmów zrównoważonego finansowania umożliwiających zwiększanie dostępności niezbędnych środków prywatnych i publicznych.
Europejscy producenci tworzyw sztucznych ogłosili niedawno mapę drogową The Plastics Transition, która określa, w jaki sposób branża zamierza przejść na cyrkularny system tworzyw sztucznych i rozwiązać problem odpadów. Mapa pokazuje, że takie przejście jest możliwe i wierzymy, że będzie ona pomocnym dokumentem przy prowadzonych negocjacjach i późniejszym wdrażaniu postanowień porozumienia przez różne kraje i regiony.
Osiągnięcie globalnego porozumienia nie będzie łatwe. Chociaż kluczowe jest, aby negocjacje były ambitne i niezwłoczne, musimy jednak unikać medialnych, korzystnych jedynie z pozoru decyzji, które niekoniecznie pomogą położyć kres zanieczyszczeniu tworzywami sztucznymi do 2040 r. Sukces wymaga między innymi wspólnej wizji i znacznie bliższej współpracy pomiędzy wieloma zainteresowanymi stronami, w tym łańcuchem wartości tworzyw sztucznych, krajowymi i międzynarodowymi decydentami oraz całym społeczeństwem. Zależy nam na wniesieniu cennego wkładu w dyskusje i mamy nadzieję na konstruktywną współpracę z innymi stronami negocjacji, zarówno podczas spotkania w Nairobi, jak i w całym procesie prac nad porozumieniem.”